رضوان كالپوش

ساختمان برگ و انواع آن:

برگ يكي از اندام هاي بسيار مهم در گياهان است برگ به دليل فعاليت در امر فتوسنتز و شناسايي گياهان اهميت بسزايي دارد . برگ ها از اعضاي جانبي ساقه ها هستند و در محل گره ها قرار گرفته اند . معمولاً همراه با جوانه هاي جانبي و انشعابات مي باشند . رشدبرگ محدود و متقارن است .

پهنك برگ در نتيجه فعاليت فتوسنتز و اشغال فضايي بيشتر جهت نور گيري توسعه يافته است .

منشأ برگ :  برگ در ابتدا از مريستم نوك ساقه منشأ مي گيرد و در اطراف مريستم بصورت بر آمدگي ظاهر مي شود . برگ هاي جوان كه اصطلاحاً پريمورديوم ( Primordium ) ناميده مي شوند , ابتدا در فواصل بسيار نزديك ايجاد مي شوند ولي به تدريج كه فاصله آنها از مريستم نوك بيشتر مي شود از هم فاصله مي گيرند تا زماني كه فواصل بين گره ها تثبيت شود .

رشد اصلي برگ در نتيجه فعاليت مريستم هاي ديگري صورت مي گيرد كه برخي در خود برگ برخي ديگر در خارج از برگ مثلاً در دمبرگ يا در ميان گره قرار دارند . 

مورفولوژي برگ :

يك برگ معمولي ممكن است داراي بخش ها و اجزاي زير باشد كه گاهي بخوبي قابل تشخيص مي باشند .

1_ صفحه يا پهنك برگ : پهنك بخش اصلي برگ به شمار مي آيد و در نتيجه تكامل در مسير فعاليت حياتي فتوسنتز جهت نور گيري بيشتر پهن مي شود . ( Lamina )

2_ دمبرگ : پهنك را به ساقه متصل مي كند . دمبرگ گاهي بلند ، گاهي كوتاه و به ابعاد و اشكال مختلف يافت مي شوند . ارتباط سيستم آوندي پهنك از طريق دمبرگ با ساقه بر قرار مي شود . ( Petiole )

برگ گاهي فاقد دمبرگ مي باشد مثل : برگ هاي اكثر تك لپه اي ها ، بخصوص اعضاي خانواده گندميان    ( گندم ، جو ، برنج ،...)

3_ گوشواره ( استيپول = Stipule ) : زائده يا زاويه اي است كه گاه در محل اتصال دمبرگ به ساقه وجود دارد . گوشواره گاهي بزرگ و گاهي كوچك است و گاهي نيز تغيير شكل مي دهد .

4_ رگبرگ مياني ( midrib ) : غالبا ً به صورت برجسته در وسط پهنك قرار دارد و به خصوص از زير برگ بخوبي نمايان است . انشعاب اصلي سيستم آوندي برگ را تشكيل مي دهد . معمولاً بافت هاي محافظ و مقاومي در اطراف آن قرار گرفته است . 

تغييرات در شكل برگ :

برگ ها هميشه با وضع عادي و با اجزا و بخش هاي مختلف خود ظاهر نمي گردند بلكه بسياري از مواقع تغييرات وسيعي در شكل و فرم هر كدام از آنها رخ مي دهد .

1_ پيچ ها : برگها نيز مانند ساقه به پيچ تبديل مي شوند و گياه را به قيم متصل مي كنند.  مانند پيچهاي گياهان تيره كدو.

2_ فلس : برگهايي كه در زير زمين و در روي ساقه هاي زير زميني  قرار دارند ، كلروفيل خود را از دست داده اند ، و فلس ناميده ميشوند . ساقه های زیرزمینی گياهان تك لپه مثل : پياز ، سوسن و نرگس با برگهاي ضخيم و بي رنگ پوشيده شده و جوانه كوچك گياه را كه در داخل آن قرار گرفته است حفظ مي نمايد . در اغلب اين برگ ها مواد غذايي فراواني ذخيره شده است ، فلس هاي غذايي مزبور را گاهي فلس هاي نازك قهوه اي رنگي احاطه كرده است و براي محافظت پياز بكار مي رود .

3_ خار: برگ برخي از گياهان به خار تبديل شده است . مثل زرشك ، كاكتوس .

خارهايي كه از تغييرات ساقه بوجود آمده اند ممكن است حامل برگ وجوانه باشند ولي خارهايي كه از تغييرات برگ بوجود آمده اند هيچوقت برگ و جوانه نخواهند داشت .

تقسيمات پهنك : اختلاف شكل ظاهري برگ ها در نتيجه رشد غير منظم و موضعي پهنك آنهاست و از اين جهت به دو دسته تقسيم مي شوند :

                                   الف) برگ درست : فاقد بريدگي مثل : اطلسي ، ياس .

1- برگهای ساده          ب) برگ مضرس : داراي تضريس كوچك يا بزرگ مثل : نعنا ، نارون ،شمشاد .

                                  ج) برگ كنگره اي : داراي بريدگي بيش از ربع عرض پهنك مثل: توت فرنگي، آلاله.

                                  د) برگ سپري : دمبرگ به وسط پهنك اتصال دارد مثل : لادن.

2-برگهای مرکب         الف ) برگ شانه اي مركب : برگچه ها در طرفين دمبرگ اصلي و به موازات هم قرار دارند. مثل گیاهان تیره نخود

                                 ب ) برگ پنجه اي مركب : برگچه ها به انتهاي دمبرگ اصلي متصل مي شوند مثل: شاهدانه

  رگبندي برگ ( Venation  ) : سيستم آوندي برگ را رگ بندي گويند . رگبندي بر دو نوع است :

1_ رگبندي برگ دو لپه : كه در آن رگبرگ هاي مياني ، رگبرگ هاي فرعي و انشعابات ظريفتر آنها وجود دارد ، و از لحاظ شكل ظاهري شبيه( شبكه) است .

2_ رگبندي برگ تك لپه :كه در آن رگبرگ ها با يكديگر موازيند.

اقسام برگ

n  برگها را بر اساس اختلاف شكل ظاهری كه در نتیجه رشد متفاوت و غیر منظم پهنك در گیاهان مختلف به‌وجود می‌آید به دو دسته تقسیم می‌كنند:

            الف) برگهای ساده

            ب) برگهای مركب

الف) برگهای ساده (Simple F.).

n  برگهایی هستند كه پهنك آنها از قطعه‌ واحدی تشكیل شده و فقط یك پهنك دارند ولی به‌واسطه بریدگیهای حاشیه‌ آنها و اختلافی كه از نظر شكل و فرم پهنك در بین آنها موجود است به اقسام چندی تقسیم می‌گردد.

n  تقسیم‌بندی از نظر كناره برگ به‌شرح زیر می‌باشد:

            1. برگهای صاف (درست) (.Entieres F).

            2. برگهای مضرس (.)Clenties F

            3. برگهای مضرس هلالی (.)Creneles

            4. برگهای كنگره‌ای (.)LoLes F

ب: برگهای مركب:

n  در بعضی از نباتات بریدگی برگهای ساده به‌قدری زیاد است كه پهنك را به چند قسمت مجزا تقسیم می‌كند. كه به هر كدام برگچه (Folile)گویند. در كنار برگچه‌ها هیچوقت جوانه ظاهر نمی‌شود و با این علت، شناسایی و تمایز آنها از برگ كاملاً مقدور است. برگهای مركب را به‌ دو دسته تقسیم می‌كنند:

            1. برگهای مركب شانه‌ای (.)Pennees F

            2. برگهای مركب پنجه‌ای (.)Palmes F

انواع کود شیمیایی

کودهای ازته

سولفات آمونیم

معایب: پایین بودن درصد مواد غذایی آن (که حمل و نقل آن را دچار مشکل می کند)، عدم امکان استفاده در سیستم آبیاری تحت فشار به علت گرفتگی نازل ها (ترکیب سولفات با یون کلسیم و تشکیل گچ) (ملکوتی، م. ج. 1378).

مزایا: کمتر از سایر کودهای ازته (نظیر نیترات آمونیم) از خاک شسته می شود، سولفات علاوه بر خاصیت اصلاح کنندگی خاک جدب گیاه هم می شود (ملکوتی، م. ج. 1378). سولفت آمونیم بهترین کود ازتی برای خاک های قلیایی و آهکی ایران شناخته شده است (چون هم اسیدزا است و هم دارای مقداری گوگرد به عنوان ماده غذایی است) (سیلسپور و ملاحسینی. 1384).  

نیترات آمونیم

معایب: جاذب الرطوبه ای بودن، کلوخه ای شدن، خطر انفجار، (به هنگام انبار، نیترات آمونیم نباید در مجاورت مواد رو.غنی نگهداری شود. همچنین به دلیل جذب رطوبت، درب نایلونی کیسه ها باز نشود) (ملکوتی، م. ج. 1378).

مزایا: درصد تلفات تصعید (به صورت آمونیم) کمتر از اوره است (چون آنیون نگهدارنده آن (نیترات) قوی تر از کربنات (آنیون موجود در اوره است. ارجحیت مصرف برای درختان میوه: به دلیل دارا بودن دو یون قابل جذب (نیترات و آمونیم) بر مصرف اوره ترجیح داده می شود. در مراتع و دیمزارها مخصوصا در مناطق سردسیری، مصرف نیترات آمونیم بر اوره (در صورت تقسیط) ارحج است. نیترات آمونیم را نمی توان در شالیزارها استفاده نمود (به دلیل آبشویی سریع نیترات و عدم نیاز برنج به نیترات) تحت چنین شرایطی مصرف آمونیم ترجیح داد می شود (ملکوتی، م. ج. 1378). در کشت سبزی ها در مناطق سردسیر، مصرف نیترات آمونیم بر اوره (در صورت تقسیط) ارجح می باشد (سیلسپور و ملاحسینی. 1384).

اوره: ارجحیت کود اوره بر سایر کودهای ازته را می توان در درصد ازت بیشتر، خاصیت خورندگی کمتر و اختلاط فیزیکی بهتر با کودهای فسفاته و پتاسیمی و مصرف آن در آب آبیاری دانست (ملکوتی، م. ج. 1378).

کودهای ازتی دیر حل: اوره فرم (ترکیب اوره و فرم آلدیید، حاوی 38 درصد ازت)، فلورانید، اوره با پوشش گوگردی (سیلسپور و ملاحسینی. 1384).

اوره با پوشش گوگردی

مزایا: این کود برای زراعت های آبی به ویژه برنج مناسب است(علت: مقدار درصد ازت کود که پس از هفت روز غرق در آب بودن وارد فاز محلول می شود ((7-Day Dissolution Rate در حدود 20% است یعنی بعد از هفت روز در آب بودن، هنوز 80% از کود به صورت نامحلول است. پس از یک هفته معمولا سرعت آزاد شدن ازت در حدود یک تا دو درصد در روز می باشد (ملکوتی، م. ج. 1378).

فرایند تهیه اوره با پوشش گوگردی: گوگرد مذاب 150 درجه سانتیگراد از فاصله 20 سانتیمتری با فشار بر روی دانه های اوره که تا 75 درجه سانتیگراد گرم شده اند پاشیده شده و سپس کود با هوای سرد خنک شده و بسته بندی می شود (ملکوتی، م. ج. 1378).

مصرف کود ازته در خاک های شنی: هرچه بافت خاک سبک تر باشد باید بجای کودهای ازته از اوره با پوشش گوگردی و یا سایر کودهای کند رهاشونده استفاده و یا تعداد دفعات تقسیط آنها افزایش یابد (ملکوتی و همکاران. 1383).

مصرف نیتروژن در سبزیجات (تغذیه، کمبود، مواد آلی)

تغذیه: گیاهان همانطور که قادرند از راه ریشه نیتروژن مورد نیاز خود را جذب کنند از راه برگ نیز می توانند نیتروژن را به صورت آمونیم، نیترات و اوره جذب کنند. در سبزی هایی که عمر کوتاه و رشد سریع دارند مانند تربچه که سی روز از کاشت تا برداشت طول می کشد یک بار مصرف نیتروژن تکافوی نیاز گیاه را می نماید. در صورتی که در مورد فلفل که هشت ماه در زمین است و مرتب محصول می دهد چند بار مصرف کود ضرورت دارد. در نواحی مرطوب بهتر است ثلث یا ربع کود نیتروژنه را قبل از کاشت و مابقی را به صورت تقسیط مصرف شود. در سبزی هایی مثل فلفل، بادمجان، گوجه فرنگی و نظایر آن که در طول فصل رشد محصول می دهند، بهتر است کود سرک در دو یا سه نوبت مصرف شود. گیاهان کلسیم گریز یا گیاهانی که به خاک های اسیدی سازش یافته اند و گیاهانی که به پایین بودن پتانسیل اکسیداسیون و احیا خاک سازش یافته اند آمونیم را ترجیح می دهند. گیاهان کلسیم دوست یا گیاهانی که در خاک های قلیایی با پ هاش بهتر می رویند نیترات را بهتر مصرف می کنند. آمونیم بر خلاف نیترات، تنفس ریشه را افزایش می دهد. در مواقع گرم معمولا زیر خاک کردن کودهای نیتروژنه ضروری است چون حرارت هوا ممکن است باعث تلفات کود شود. شیره گیاهی اخذ شده از دمبرگ گیاه بهترین نمایه جهت تعیین وضعیت تغذیه ای نیتروژن گیاه است، چراکه نسبت به نوسانات تامین نیتروژن برای گیاه بسیار حساس تر از پهنک است. مقدار عناصر غذایی در گیاه حتی المکان می بایست در حد متوسط و یا حتی در نیمه بالاتر محدوده کفایت باشد، تحت این شرایط است که می توان اطمینان حاصل کرد که حتی در حضور تمام عواملی که منجر به ایجاد اختلال در گیاه می شود احتمال وجود دارد گیاهان با تمام عناصر غذایی مورد نیاز به حد کفایت تغذیه گردیده اند. برای توصیه کودی نیتروژن، دو روش تجزیه گیاه و آزمایش خاک مکمل یکدیگرند و بایستی با همدیگر استفاده شوند (سیلسپور و ممیزی. 1385).

کمبود: در خیار و طالبی اولین علایم کمبود نیتروژن روشنی رنگ و توقف رشد برگهاست. رنگ سبز طبیعی برگ­ها، روشن یا زرد می شود و در موارد کمبود شدید، تمام کلروفیل از بین می­رود. شاخه ها باریک شده و سخت و فیبری می­شوند. میوه های خیار مبتلا به کمبود رنگ روشن داشته و در محل گل، نوک آنها باریک می­شود. میوه های طالبی در صورت کمبود نیتروژن کوچک می­شود. عموما بیشتر مواقع در سبزیجات در اول بهار که بارندگی سنگین است کمبود نیتروژن ظاهر می­شود. چنین کمبودی ممکن است در مرحله رسیدن محصولات نیز دیده شود. زمانی که درجه حرارت سرد شب­ها تجمع کربوهیدرات ها را تسهیل کند اگر نیتروژن کافی فراهم باشد تولید محصول زیاد خواهد شد. بارندگی های شدید، نیترات خاک را از عمق ریشه شستشو می­دهد و در اعماق پایین پروفیل خاک تجمع می­دهد. پس از پایان فصل بارندگی، نیترات خاک به صورت گاز در آمده و از خاک خارج می شود. پس از پایان فصل بارندگی، خاک هایی که دچار شستشو شده اند میزان نیترات کمی در اختیار خواهند داشت (سیلسپور و ممیزی. 1385).

مواد آلی: زمانی که مواد آلی در خاک تجزیه می شوند اولین فرم معدنی نیتروژن که آزاد می شود آمونیم است. مواد آلی مثل کاه و کلش باعث کاهش فرم نیتراته در خاک می شوند (نسبت C/N  بالا دارند- برای تجزیه شدن نیتروژن خاک را مصرف می کنند). مواد گیاهی مثل گراس ها  باعث افزایش فرم معدنی نیتروژن به ویژه نیترات خاک می شوند(نسبت C/N  پایین دارند). یکی از بزرگترین منافع استفاده از کمپوست، کاهش مصرف آب مورد نیاز گیاه می باشد. حداکثر استفاده از ماده آلی زمانی حاصل می گردد که دو تا سه هفته قبل از کاشت دانه به خاک داده شود. در شرایط کشت و کار آبی که زمین پیوسته زیر کشت محصول می باشد، مقدار کمپوست مورد نیاز محصولاتی نظیر سبزیجات، 25 تن در هکتار برآورد شده است. در مناطقی که میزان بارندگی 1250 میلیمتر می باشد مقدار کمپوست مصرفی 5/12 تن در هکتار توصیه می شود و نواحی خشک (متوسط بارندگی حدود 500 میلیمتر) پنج تن در هکتار و در دیمزارها با مصرف 5/2 تن کمپوست در هکتار در سال می توان افزایش محصول معنی داری به دست آورد. نیمی از نیتروژن و پتاسیم و تمام فسفر کود اصطبلی در قسمت جامد آن متمرکز است. در صورت کمبود کود دامی یکی از بهترین راه های جبران تلفات مواد آلی خاک، دادن کود سبز است. در بیشتر مواقع از گیاهان خانواده بقولات به عنوان کود سبز استفاده می شود. غده های ریشه های یونجه حدود200 کیلوگرم در هکتار نیتروژن هوا را تثبیت می کنند و شبدر معمولا 100 تا 150 کیلوگرم و سویا نصف این مقدار راتثبیت می کند. کودهای سبز به دلیل دارا بودن رویش فوق العاده و ریشه های قوی می توانند مقدار زیادی از عناصر محلولی را که در شرایط عادی بر اثر شستشو به اعماق پایین خاک حرکت کرده اند جذب کنند همچنین این گیاهان قادرند از فسفات های غیر محلول، پتاسیم تثبیت شده و عناصر کم مصرف تا حد زیادی استفاده کنند. برگرداندن این گیاهان به خاک علاوه بر بهبود خواص فیزیکی و شیمیایی و زیستی، سبب تسهیل آزاد شدن عناصر غذایی پرمصرف و کم مصرف می شود. در فصل بهار از آنجاییکه در جه حرارت هنوز زیاد نشده است، نیتروژن به آرامی از مواد آلی آزاد شده و به تدریج که هوا گرم می شود این فرایند شدت می یابد (سیلسپور و ممیزی. 1385).

کودهای فسفره

فسفر مهم ترین عنصر برای رشد اولیه گیاه می باشد و اکر به صورت نواری استفاده شود کارایی بیشتری دارد چرا که فسفر در خاک متحرک نیست (سیلسپور و ملاحسینی. 1384). مصرف فسفر در خاک هایی که بیش از 15 میلی گرم در کیلوگرم فسفر قابل جذب دارند نتیجه ای را باعث نمی شود (سیلسپور و ملاحسینی. 1384).برای آنکه فسفر قابل جذب خاک، یک کیلوگرم در هکتار افزایش یابد می بایست پنج تا ده کیلوگرم فسفر (P₂O₅) به خاک شنی لومی یا لومی شنی اضافه شود. در حالی که در خاک های لوم و لومی رسی دوازده کیلوگرم فسفر(P₂O₅) در هکتار می بایست به خاک اضافه شود تا میزان فسفر قابل جذب خاک یک کیلوگرم در هکتار افزایش یابد (سیلسپور و ملاحسینی. 1384). زمانی که کودهای فسفره محلول در آب به خاک اضافه می شوند بلافاصله با خاک واکنش می دهند و به فرم های نامحلول تبدیل می شوند. تنها جزء کوچکی از فسفر کودی به صورت محلول باقی می ماند(سیلسپور و ملاحسینی. 1384). در خاک هایی که مقدار فسفر قابل استفاده آنها بیش از 20 میلی گرم در کیلوگرم است از مصرف کودهای فسفری پرهیز گردد (سیلسپور و ملاحسینی. 1384). تا حد ممکن از مصرف کودهای فسفاتی کادمیم دار به خصوص در مناطق شمال کشور پرهیز گردد (سیلسپور و ملاحسینی. 1384).         

سوپر فسفات

هزینه ساخت سوپر فسفات تریپل (غلیظ) بیش از نوع معمولی است، اما بالا بودن عیار فسفر باعث کاهش میزان مصرف، کاهش هزینه حمل و نقل شده که هزینه بیشتر آن را توجیه می کند. استفاده از انواع سوپر فسفات بستگی به ملاحضات اقتصادی (مثل قیمت مواد اولیه، هزینه حمل و نقل و مقدار مصرف) دارد. سوپر فسفات تریپل (غلیظ)، در شرایط کشور بهتر از فسفات آمونیم است. به این سوپر فسفات از آن جهت تریپل (غلیظ) می گویند که فسفر محلول آن تقریبا سه برابر سوپر فسفات ساده است. سوپر فسفات کود اسید زا است ولی اسیدزایی آن در مقایسه با کودهای ازته ناچیز است. در خاک آهکی مصرف فسفات تقریبا تاثیری در پ­هاش خاک ندارد (مقدار کلسیم آزاد و تبادلی آنها بسیار زیاد است)، ولی در خاک خنثی و کمی اسیدی این کود تا حدودی روی پ­هاش خاک اثر کاهنده دارد. قبلا سوپر فسفات ساده به عنوان یکی از پر مصرف ترین کودهای فسفری جهان بود ولی در حال حاضر بزرگترین رقم مصرف کود فسفری، سوپر فسفات تریپل است (ملکوتی، م. ج. 1378).

فسفات آمونیم

مزایا: درجه حلالیت در آب ارتو و پلی فسفات آمونیم بیشتر از سوپر فسفات ها، عیار بالای مواد غذایی، تمایل کم به جذب رطوبت و کلوخه ای شدن، امکان تولید به شکل دانه ای، حلالیت بسیار در آب، در دسترس بودن به صورت مایع و تعلیقی (ملکوتی، م. ج. 1378).

معایب: در جامعه ما آمونیم موجود در آن مسئله را پیچیده کرده و مصرف آن را بیهوده افزایش داده است. در خاک های سرد به دلیل پایین بودن سرعت تجزیه آبی، پلی فسفات ها نامرغوب تر از ارتوفسفات ها می باشند (ملکوتی، م. ج. 1378).

اسید ارتو فسفریک

معایب: اثر خورندگی شدید دارد و در نتیجه حمل و نقل آن دشوار می باشد و به هنگام مصرف به دستگاه های ویژه­ای احتیاج دارد (ملکوتی، م. ج. 1378). 

ارزیابی قابلیت جذب کودهای فسفاته در خاک های آهکی: برای شناسایی و طبقه بندی کیفی کودهای فسفاته، عامل حلالیت در سیترات آمونیم خنثی یا قلیایی ملاک قرار می گیرد (البته در برخی موارد نیز از حلالیت در آب استفاده می گردد). مقدار فسفاتی که طی 24 تا 48 ساعت پس از افزودن کود فسفاته جذب می شود، فسفات قابل دسترس و بقیه را که در مدت زمان بسیار طولانی به حالت تعادل می رسد، فسفر غیر قابل دسترس می نامند. نتیج یک تحقیق 25 ساله در سال 1984 مشخص کرد خاکی که فسفر قابل دسترس آن فراوان باشد گیاه برای تولید حداکثر تلاش نمی نماید تا از فسفر غیر قابل دسترس استفاده کند و سعی می نماید تمام فسفر مورد نیازش را از کود فسفاته تازه داده شده تامین نماید ولی برای همان گیاه با همان حداکثر تولید، اگر فسفر قابل دسترس کمتر باشد گیاه برای جذب فسفر مورد نیاز، با فعالیت زیاد از منبع فسفر غیر قابل دسترس استفاده و نیاز خود را از این منبع غیر قابل استفاده تامین می نماید. آزاد شدن فسفر در خاک های آهکی در مقایسه با خاک های اسیدی پنج بار سهل تر صورت می گیرد و وارد فاز محلول خاک می گردد. لذا در خاک با مقدار فسفر قابل استفاده بیش از 140 میلیگرم در کیلوگرم نباید کود فسفاته زیاد مصرف گردد چراکه مصرف زیاد این کود، علاوه بر داشتن کادمیم، مزاحمتی برای جذب روی در محصولات زراعی ایجاد می نماید (علایم کمبود روی در برخی مزارع غلات غرب کشور و درختان میوه دزفول موید این مطلب است) (ملکوتی، م. ج. 1378).

کود های پتاسیمی

برای افزایش یک کیلوگرم در هکتار پتاسیم (K) خاک، دو تا شش کیلوگرم در هکتار پتاسیم (K₂O) مورد نیاز است (سیلسپور و ملاحسینی. 1384). مصرف پتاسیم در پاییز در خاک های رسی برای آنکه ظرفیت تثبیت چنین خاک هایی را پر کند توصیه می شود. مصرف پاییزه پتاسیم در خاک های لومی شنی، شنی یا خاک های آلی توصیه نمی شود چرا که بارندگی های زمستانه به راحتی باعث شستشوی کود می شود (سیلسپور و ملاحسینی. 1384). در سبزی هایی که قسمت اعظم اندام های آن برداشت می شود (کرفس، کلم، کاهو) برداشت پتاسیم شدیدتر است (سیلسپور و ملاحسینی. 1384). در خاک هایی که مقدار پتاسیم قابل استفاده آنها کمتر از 250 میلی گرم در کیلوگرم خاک باشد از کود پتاسیم استفاده شود (سیلسپور و ملاحسینی. 1384).

کودهای میکرو

عناصر کم مصرف نباید با حشره کش ها، قارچ کش ها و علف کش ها ترکیب شود، مگر اینکه کارخانه های سازنده، ترکیب آنها را با عناصر کم مصرف توصیه نماید (سیلسپور و ملاحسینی. 1384). کمبود عناصر ریز مغذی به ویژه روی به دلایل متعدد از جمله آهکی بودن خاک های کشاورزی (پ هاش بالای خاک)، وجود یون بیکربنات در آب های آبیاری، افت کیفیت آب آبیاری به علت افزایش شوری ناشی از تشدید خشکسالی های پی در پی، کمی مواد آلی خاک های زراعی، مصرف نامتعادل کود به ویژه مصرف بی رویه کودهای فسفاته و ازته و عدم مصرف کودهای محتوی عناصر ریز مغذی به ویژه سولفات روی عمومیت دارد (ملکوتی و همکاران. 1383 ص188). نتايج تحقيقات متعدد بر روی محلول پاشی عناصر میکرو نشان داده است که تغذیه برگی جانشین مناسبی برای مصرف خاکی کود نخواهد بود. روش محلول پاشی عناصر ریز مغذی به عنوان یک کار تکمیلی در دوره های بحرانی کمبود می باشد.

منگنز: شایع ترین کمبود ریز مغذی ها در سبزی ها، منگنز می باشد (سیلسپور و ملاحسینی. 1384).

بر: بور در خاک سریع حرکت می کند و به آسانی شسته می شود (سیلسپور و ملاحسینی. 1384). ترک خوردگی پوست درخت و چوب پنبه­ای شدن داخلی و بیرونی بافت میوه به علاوه اختلال در نقش پکتات کلسیم و عدم استحکام لازم دیواره از نشانه های کمبود بر در گیاه است (ملکوتی و همکاران. 1383. ص189).

مولیبدن: کمبود مولیبدن در خاک هایی با پ هاش پایین تر از 5/5 رخ می دهد. آهن قابل جذب بالا در خاک به کمبود مولیبدن می انجامد (سیلسپور و ملاحسینی. 1384).محلول پاشی موثرترین راه جلوگیری از کمبود مولیبدن در گیاه است (سیلسپور و ملاحسینی. 1384).

منابع مورد استفاده

سیلسپور، م.، م. ح، ممیزی. 1385. مدیریت مصرف نیتروژن در محصولات سبزی و صیفی. انتشارات مرز دانش. چاپ اول. 138 صفحه.

سیلسپور، م.و و ملاحسینی، ح. 1384. تولید پایدار، ارتقای عملکرد و بهبود کیفیت با مدیریت مصرف بهینه کود در     محصولات سبزی و صیفی. موسسه تحقیقات خاک و آب. نشریه فنی شماره 486. انتشارات سنا. 38 صفحه.

ملکوتی، محمد جعفر. 1378. کشاورزی پایدار و افزایش عملکرد با بهینه سازی مصرف کود در ایران. نشر آموزش        کشاورزی. چاپ دوم. 460 صفحه.

ملکوتی، م.ج.، ا. بای بوردی.، و س.ج. طباطبایی. 1383. مصرف بهینه کود گامی موثر در افزایش عملکرد، بهبود   کیفیت و کاهش آلاینده­ها در محصولات سبزی و صیفی و ارتقای سطح سلامت جامعه. نشر علوم کشاورزی. چاپ اول. 338 صفحه.

ملکوتی، م.ج.، ا. نوری.، س. سماوات.، و م. بصیرت. 1384. الف. علل تجمع نیترات در سبزی­های میوه­ای (خیار، گوجه­فرنگی و ...) و روش­های کنترل آن. انتشارات سنا. چاپ اول. شماره 414. 20 صفحه.

ملکوتی، م.ج.، ف. مشیری.، . م. نبی­غیبی. 1384. ب. حد مطلوب غلظت عناصر غذایی در خاک و برخی از محصولات زراعی و باغی. انتشارات سنا. چاپ اول. شماره 407. 16 صفحه.

مقدمه:
دربین تمامی گیاهان زراعی ،گندم بیشترین سطح زیر کشت را در جهان دارد. تقریباً یک ششم از کل زمین های زراعی جهان، زیر کشت این محصول است.
گندم با سطح زیر کشت حدود 6میلیون هکتار در کشور و350000هکتار در استان خراسان رضوی، مهمترین محصول زراعی محسوب می شود.
یکی از عواملی که بیشترین خسارت را به محصول گندم می زند و نقش قابل توجهی در کاهش عملکرد آن دارد ، علف های هرز است.




* نحوه خسارت زائی علف های هرز
1-آب و مواد غذايي مورد نياز گياه زراعي را جذب می کنند
2- با افزایش تعداد برگ ها، فضا را برای گیاه زراعی کاهش می دهند.
3- با گسترش ريشه خود وگاه با توليد مواد سمي به محصول خسارت می زنند
4- باتوليد بذرهای فراوان، سبب نامرغوبي محصول و يا ايجاد مسموميت می شوند.
5- جایگاه زندگی برخي از آفات و بيماري ها بوده وخود ، عامل خسارت به محصول مي گردند.
شناخت دقيق علف هاي هرز وآشنايي با دوره زندگي آنها ، به كشاورزان اين امكان را مي دهدتا با مديريت علمي، موجب افزايش محصول شوند . همچنین با استفاده مژثر سموم و خودداري از مصرف بي رويه آنها، از بروز مقاومت در علف هاي هرز جلوگيري نماييد.




مهار علف هاي هرز گندم:
هدف ازمهار علف هاي هرز، ريشه كني كامل آنها نيست بلكه مهار در حد مطلوب است. براي اين منظور روش هاي مختلفي وجود دارد . استفاده از این روش ها به چند عامل بستگی دارد، از جمله:
- گونه علف هاي هرز ،
- شرايط آب وهوايي منطقه،
- نوع خاك،
- كشت هاي متداول در منطقه
- امكانات قابل دسترس
- شرايط اجتماعي واقتصادي .




روش های مهار علف های هرز:
1-پيشگيري: يكي از اصول اوليه كشاورزي صحيح، وارزان ترين راه جلوگيري از خسارت علف هاي هرز مي باشد پیشگیری شامل اقداماتي است كه از آلوده شدن و يا شدت گرفتن آلودگي يك منطقه جلوگيري مي كند.

مهمترين اقدامات:
- بوجاري وپاكسازي بذرهای مصرفي از علف هاي هرز.
- جلوگيري از چراي دام هايي كه قبلاً در مزارع آلوده به علف هاي هرز تغذيه كرده اند وخودداري از مصرف كودهاي حيواني يا خاك هاي آلوده به بذرها وباقیمانده علف هاي هرز.
- جلوگيري از به بذر نشستن علف هاي هرز حاشيه مزارع و جوی های آبیاری.
- جلوگيري از ورود بذرهای علف هاي هرز به مزارع ، با استفاده از آب  و ادوات كشاورزي.
- بازديد از مزارع واز بين بردن لكه هاي آلودگي علف هاي هرز
- ضدعفوني بذرها و مبارزه با آفات خاكزي و بذر زاد که موجب تولید گیاه زراعی قوی تر شده و رقابت آن را با علف های هرز افزایش می دهد.




2-روش هاي زراعي و مكانيكي:
*  تناوب زراعي: تناوب زراعي يعني اینکه در يك برنامه منظم ، هر سال بخشي از مزرعه را به محصول  معینی اختصاص دهیم . این کار می تواند  استقرار علف هاي هرز در مزرعه را كاهش داده و مهار آنها را آسان تر کند.

* رعايت اصول فني كاشت: كاشت بموقع، تهيه بستر مناسب، رعايت عمق كشت، تقويت وحاصلخيزي خاك و مهار آفات وبيماري ها،  مواردي است كه محصول را در رقابت با علف هاي هرز موفق مي کند.  رعايت تراكم كاشت  بوته ها، يكي از اقداماتي است كه سبب مي شود بوته هاي محصول، زودتر فضا را پر كرده و با ایجاد سایه، از رشد علف هاي هرز جلوگیری گردد.

* وجين:كندن علف هاي هرز با دست يا ابزارهاي ابتدايي كشاورزي در مزارع كوچك و يا در موردمحصولاتي كه روش هاي ديگر مهار علف هاي هرز در آنها امکان ندارد، اقدام مناسبی است.

* شخم:علاوه بر اماده سازي بستر خاك، به مهار علف هاي هرز كمك مي كند.
1- شخم سطحي در زمان آيش:در ابتداي فصل بهار، هنگامي كه علف هاي هرز در مراحل اوليه رويش هستند يك يا دو بار اقدام به استفاده از پنجه غازي يا ديسك سطحي شود.
2- شخم پس از آبياري:چنانچه پس از تهيه بستر و پيش از كاشت محصول، مزرعه آبیاری شود، علف هاي هرز، سبز می شود. سپس با يك شخم سطحي با پنجه غازي يا ديسك به زير خاك رفته و در دوره رشد رويشي گندم، از تراكم بسيار كمتري  بر خوردار خواهند شد اين روش در مهار علف هرز چاودار بسيار مژثر است.

* استفاده از رقم مناسب:چنانچه رقمي كشت شود كه با شرايط آب و هوايي و خاك سازگار نباشد، در رقابت با علف هرز كه بومي منطقه است موفق نبوده و مغلوب خواهد شد.

* دقت در زمان مصرف كودهاي شيميايي . به خصوص لازم است، كود سرك  پس از دفع علف هاي هرز داده شود




3-  مبارزه شيميايي:آخرين روش مبارزه بوده ودر صورتي موفقيت آميز مي باشد كه  با روش مبارزه تلفيقي(مجموعه ای از روش های مبارزه) به كار گرفته شود. همانگونه كه روشن است استفاده از علف كش ها، مسائل و مشكلاتي را نيز بوجود مي آورد .
-    آسيب زدن به سلامت انسان ها ،
-    آلودگي محيط زيست وآب هاي زير زميني،
-    تغيير نوع و گونه علف هاي هرز،
-     و ايجاد مقاومت در علف هاي هرز ، مسائل و مشکلاتی هستند که استفاده از علف کش ها به وجود می آمورند.
 اما به دليل افزايش جمعيت و نياز به تأمين غذا، در شرايط فعلي مصرف علف كش ها، اجتناب ناپذير است ، به نحوی که در كشور هاي پيشرفته  60تا85  درصد آفت كش هاي مصرفي را ، علف كش ها تشكيل مي دهند.

سبزگستر رضوان

  دانلود کتاب راهنمای کشاورزی با موضوعات سموم مجاز نباتی - توصیه های باغبانی ،توصیهای زراعی ، توصیه های علوم دامی ،توصیه های گیاهپزشکی (2 مگابایت)

سبز گستر رضوان

 نرم افزارهای گیاهپزشکی

سال نو مبارك

1. نرم افزارهای موبایل برای گوشی های معمولیشامل:

- دانلود کتاب سموم مجاز نباتی(409 کیلوبایت) شامل کلیه سموم مجاز ثبت شده در داخل کشور در سال 1388

 

 

 

دشت شقايق كالپوش بسيار ديدني است .ارديبهشت ماه منتظر قدم شما عزيزان هستيم

خواص بذر مال روي :

*مكمل ذخيره غذايي داخل بذر 

*منبع غذايي گياه در مراحل حساس رشد اوليه 

*افزايش مقاومت گياه در برابر بيماريها 

*مقاومت به تنشهاي دوره كم آبي 

*نحوه مصرف آسان ويكنواخت 

* مديريت آفات وتغذيه گياه در كشاورزي ارگانيك:

در كشاورزي ارگانيك مصرف سموم شيميايي مصنوعي به استثناء برخي تركيبات  شيميايي معدني

ساده ، جهت كنترل عوامل  خسارت زاي زنده محصولات كشاورزي مجاز نيست . در اين سيستم ،

كنترل آفات وبيماريهاي  گياهي و علفهاي هرز با اجراي كامل وجدي اصول مديريت تلفيقي آفات

انجام مي گيرد . مواد آلي ،به موادي گفته مي شود كه منشاء گياهي وجانوري داشته باشند و علاوه بر

تﺄمين مواد غذايي لازم براي رشد گياهان ،اثرات مثبتي بر خاك و حاصلخيزي آن از جمله افزايش  ظرفيت

نگهداري آب وعناصر غذايي وكاهش ميزان شستشوي اين عناصر ،سبك شدن خاك وكاهش وزن مخصوص ظاهري

آن ،افزايش نفوذ پذيري ،بهبود شرايط خاك براي فعاليت ميكروارگانيزمها وساير موجودات مفيد خاك ،بهبود تهويه خاك ،تسسهيل در امكان نفوذ و حركت ريشه در خاك دارند.

گياهان توليد شده به روش ارگانيك داراي طعم بهتر بوده و غذاهاي طبخ شده با آن خوشمزه تر است .

كشاورزي ارگانيك با حذف كاربرد سموم و كودهاي شيميايي كه اثرات سرطان زايي و بيماري زايي دارند و تلاش جهت

كاهش اين مواد در منابع آب ،زمين وهوا ، خطر ابتلا به بيماريها را كاهش مي دهد .

كشاورزي ارگانيك نوعي الگو برداري از طبيعت است و براي اكوسيستم متعادل ارزش قايل است .

 زنبور عسل وشگفتي واعجاز آن در قران :

عظمت زنبور عسل به آن است كه خداي  تعالي در قرآن كريم سوره اي را به نام نحل

(زنبور عسل )نامگذاري كرده وآيات 68و69 اين سوره بدان اختصاص دارد كه مي فرمايد: 

 پروردگار تو به زنبور عسل وحي نموده كه در دل كوه ها و درميان درختان ودر بناهايي

كه مي سازند لانه گزين -آنگاه از شهدشكو فه ها بخور و راههاي پروردگارت را مطيع وآرام 

طي كن . از شكم آنها عسل بسيارشيرين به رنگهاي گوناگون بيرون مي آيد كه شفا بخش

 آلام انسانهاست  ودر آن نشانه هايي است براي انسان هايي كه مي انديشند .

نرم افزار HydroCalc (NETAFIM) VER 1.24 برای محاسبه مشخصات سیستمهای آبیاری تحت فشار طراحی شده است.مجموعه این نرم افزار شامل یک صفحه اصلی،۵ برنامه محاسباتی ، یک پنجره تنظیمات و یک پایگاه داده می باشد.

دانلود با لینک مستقیم
رمز فایل :www.iran30t.com
منبع : بانک نرم افزار ایران سیتی

شركت سبز گستر رضوان كالپوش

 مزایایی كه سبب می‌شود آلوئه ورا برای مصارف پوستی استفاده گردد عبارتند از:

1- در درمان تركهای پوستی و خشكی پوست موثر می‌باشد ، بخصوص اگزمای دور چشم یا پوستهای بسیار حساس.

2- روغن یا كرم آلوئه ورا برای پوستهای خشك مناسب بوده و سبب نرم شدن و براق شدن پوست می‌گردد.

3- با رساندن اكسیژن  بیشتر به سلولهای پوست، سبب ترمیم بافت پوست می‌گردد.

4- پوستهایی كه در اثر آفتاب ، سوختگی  پیدا كردند را نرم می‌كند.

5- سلولهای پوستی مرده را  از بین می‌برد و سلولهای جوان جایگزین شده بنابراین پوست را تازه و درخشان می‌سازد.

6- مانع از پیری پوست و چروك آن می‌گردد.

7- شدت رنگدانه های پوستی راكاهش داده بنابراین سبب كم رنگ شدن لكه های پوستی می‌شود و می‌تواند لكه‌های سر سیاه را نیز از بین ببرد.

8- آلوئه ورا سبب افزایش قدرت جذب رطوبت پوست گردیده و پوست را انعطاف پذیر ساخته بنابراین بهترین مرطوب كننده  برای پوست می‌باشد.

9- در پیشگیری از بیماریهای پوستی موثر می‌باشد.

10- بعلت داشتن كلاژن و  ویتامین  Eالاستیسیته و نرمی‌پوست را افزایش داده و سبب باقی ماندن رطوبت در پوست می‌گردد.

 مهرباني را از درخت آموز...

 باقیمانده سموم کشاورزی؛ قاتلانی خوشمزه

 وجود بیش از اندازه باقیمانده سموم و کودهای شیمیایی در محصولات کشاورزی موجب شده تا میوه‌های خوشمزه به قاتلانی خطرناک برای انسان‌ها تبدیل شوند.

باقیمانده سموم در محصولات کشاورزی گاهی به حدی زیاد است که حتی بر طعم محصولات نیز تأثیر می‌گذارد، پس از مصرف این محصولات توسط فرد بیماری‌ها و عوارض غیر قابل جبرانی از جمله انواع سرطان‌ها ایجاد می‌شود و کارشناسان امر وجود محصولات ناسالم را یکی از مهم‌ترین علت‌های شیوع سرطان در کشور می‌دانند.

در کشورهای توسعه یافته دنیا سال‌ها است که مصرف سم و کود شیمیایی به صورت قابل توجهی کاهش یافته است، اما روند رو به رشد استفاده از این سموم هنوز در ایران ادامه دارد و البته قاچاق سموم و کودهای شیمیایی نیز به این امر دامن می‌زند.

 واقعيت اين است كه كود هاي شيميايي از يك طرف موجب افزايش عملكرد وبازار پسندي محصولات كشاورزي با هزينه كم  شده واز سويي سبب آلودگي هاي زيست محيطي وبه خطر انداختن سلامت جامعه شده است .

جايگزيني ومصرف كود هاي آلي وحاصلخيز كننده طبيعي -مشكلات زيست محيطي بهمراه نداشته وسلامت جامعه را به خطر نمي اندازد .

از مزاياي مصرف كود هاي آلي ميتوان به موارد زير اشاره نمود :

1- افزايش ظرفيت نگهداري آب ومواد غذايي 

2-بهبود ساختمان خاك 

3-كاهش بيماري هاي خاك زي 

4-كاهش آبشويي عناصر غذايي 

5-افزايش تنوع وفعاليت ميكروارگانيزم هاي مفيد خاك 

6-افزايش تثبيت- حلاليت وجذب عناصر 

كود هاي آلي عبارتند از:

*كود هاي حيواني :باقي مانده فضولات حيوانات بهمراه بستر زير پا والباقي غذاي دام

*كود سبز: گياهاني كه در مزرعه كشت شده وپس از رسيدن به مرحله معيني از رشد با شخم به زمين بر گرداننده مي شوند .

*كمپوست :عبارتست از بقاياي تخمير شده گياهي وجانوري -پس ماندهاي شهري وصنايع غذايي.

*ورمي كمپوست :مواد آلي حاصل از به كار گيري كرمهاي خاكي .

*كود هاي بيو لوژيك :كود هاي كه حاوي ميكروارگانيزمهاي زنده وعناصر غذايي است كه در اثر فعاليت اين موجودات زنده قادر به توليد -تثبيت وآزاد كردن عناصر ميباشند .

  میوه کاری در مناطق معتدله

 شاخه: مهندسی کشاورزی    تعداد بازدید: 8178

	زبان: فارسی		نویسنده: دکتر ارشادی
	نوع فایل: PDF
	تعداد صفحات: 63		ناشر: ali3dw@gmail.com
	حجم کتاب: 677 کیلوبایت

آب و هوای مناسب زعفران:

زعفران گیاهی است نیمه گرمسیری و در نقاطی که دارای زمستانهای ملایم و تابستان گرم و خشک باشد بخوبی می روید

  مقاومت زعفران در مقابل سرما زیاد است و لیکن چون دوران رشد آن مصادف با پائیز و زمستان و اوایل بهار است طبعا در این ایم به هوای مناسب و معتدلی نیاز دارد. در دوره خواب یا استراحت گیاه (تابستان) بارندگی یا آبیاری برای آن مضر است بنابراین کشت و کار آن در مناطق گیلان و مازندران و مناطق گرم جنوب کشور معمول نیست. اراضی آفتاب گیر و بدون درخت که ضمنا در معرض بادهای سرد نیز نباشد برای رشد زعفران مناسب است. با این وجود در برخی از روستاهای بیرجند و قاین در زیر سایه بوته های زرشک و درختان بادام که در تابستان کمتر آبیاری می شوند کاشته می شود.

حداکثر دمای این گیاه بین 40 تا 35 درجه سانتی گراد و در ارتفاع بین 1300 تا 2300 متر از سطح دریا عملکرد خوبی را نشان داده است.